خلاقیت شکلی از فعالیت است که به صورت خودجوش اتفاق می افتد،یعنی کودک در موقعیت و فضایی قرار میگیرد که درآن،هرچیزی که در درونش وجود دارد را شکوفا کند.این تنها به کوکان محدود نمی‌شود و شامل بزرگسالان نیز میشود.
مقالاتگفتگوی مجله تجربه با نازیلا پاکیاری به بهانه نمایشگاه «من و اسطوره» -پاییز۱۳۹۸
۱۳۹۹-۰۱-۲۱ ۱۳:۰۱0
گفتگوی مجله تجربه با نازیلا پاکیاری به بهانه نمایشگاه «من و اسطوره» -پاییز۱۳۹۸
خلاقیت در معنای عام، به‌مثابه‌ی ابزاری برای زندگی بهتر در نظر گرفته میشود؛ اما خلاقیت چیست؟ آیا خلاقیت آموختنی است؟ خلاق‌بودن را باید از کجا آموخت؟ عمل خلاقه چگونه رخ می‌دهد؟ آیا هنر در این میان می‌تواند نقشی داشته باشد؟
نازیلا پاکیاری از جمله کسانی ست که فعالیت حرفه‌ای خود را در طی دو دهه گذشته در مطالعه و آموزش و پرورش کودک و نوجوان در حیطه مفاهیم فوق گذرانده است. خانم پاکیاری متولد ۱۳۵۰ و فارغ التحصیل نقاشی و پژوهش هنر است. وی همچنین دوره های تخصصی در ایران و کشورهای دیگر در حوزه های فلسفه و کودکان، روش های متعدد و نوین آموزش هنر کودک و نوجوان نیز گذرانده است و از سال ۱۳۸۳ آموزشگاه هنرهای تجسمی بهار ایده را تاسیس کرده و مدیریت مجموعه را بر عهده داشته و به آموزش هنر و پرورش خلاقیت کودکان و نوجوانان پرداخته است.
با خانم پاکیاری گفتگویی داشته ایم درباره رویکرد ایشان و آموزشگاه بهار ایده در به مبحث خلاقیت،مواجهه با ذهن خلاق کودکان، سبک های آموزش هنر و خلاقیت به کودک و نوجوان، که در زیر می‌خوانید.
- – خانم پاکیاری لطفا بفرمایید خلاقیت از منظر شما چیست؟
– خلاقیت شکلی از فعالیت است که به صورت خودجوش اتفاق می افتد،یعنی کودک در موقعیت و فضایی قرار میگیرد که درآن،هرچیزی که در درونش وجود دارد را شکوفا کند.این تنها به کوکان محدود نمی‌شود و شامل بزرگسالان نیز میشود. اما دلیل تاکید بر خلاقیت کودکان به واسطه ی آزاد بودن و بدون پیش‌فرض بودن ذهن کودک است. و اینکه ذهنش را به چیزی به جز آنچه کنجکاوی اش را برمی انگیزد مشغول نمیکند . در خلاقیت بزرگسالان،واژه ی کودک درون استفاده میشود، چون خلاقیت منشأیی آزادگونه و بدون محدودیت مثل ذهنیت کودکان دارد.
- رویکرد شما در موسسه بهار ایده در رابطه بین خلاقیت و کودک و نوجوان چیست؟
رویکرد کار ما به خودشناسی کودک ارتباط دارد.ما سعی می‌کنیم بستری به وجود آوریم که در وهله ی اول بسیار شاد باشد و بعد در آن احساس امنیت کودک را بالا ببریم.بنابراین ما باید شناخت وآگاهی مان از این گروه سنی،از لحاظ رشد فکری، جسمی و روانی را بالا ببریم که بتوانیم محیطی را مهیا کنیم که علاوه بر شادی و امنینت هست ،کودک این امکان را داشته باشد که از فضا و نسبت به پیرامونش تجربیات خود را بدست بیاورد.چون در وهله ی اول کودک در حال آشنا شدن با دنیای اطراف و رویدادهای در حال وقوع است ،پس باید بستری باشد که شناخت در آن صورت بگیرد و آزادانه و در چارچوب خاصی نباشد.پس محیطی که برای این گروه سنی تدارک دیده میشود بسیار حائز اهمیت است.
- آنچه که از صحبت های شما درباره خلاقیت بر می آید این است که خلاقیت در تمام جنبه های زندگی فرد تاثیر گذار است و ایجاد زمینه برای گسترش خلاقیت فرد منجر به خود شناسی، توانمندی حل مسئله و پیشرفت و تغییر در حیطه فردی و اجتماعی خواهد شد . حال نقش هنر در این میانه چیست؟
به نظرم نکته ی مهم این است که بتوانیم زندگی را همان طورکه هست ببینیم.انتظار معقول داشته باشیم و خودمان را همان طور که هستیم بدون انتظارات کم یا زیاد ببینیم.اگرسطح خودمان را بیشتراز واقعیت ببینیم ،فقط دنبال نتایج هستیم و اگر کم تراز آن چیزی که هستیم ببینیم ،جرات مواجهه با تجربه را نخواهیم داشت.هر دو مشکل ساز هستند.حالا سوال اینجاست که آیا رویکردهای پرورش خلاقیت می توانند چنین نتایجی داشته باشند وآیا کودک می تواند خودش را ببیند؟ چون مبحث اصلی خلاقیت این است که آیا من میتوانم جوهر وجودی خودم یا آنچه که در من هست را ببینم؟برای پاسخ دادن به این پرسش ها ،پیشنهاد من شیوه ی مبتنی بر هنر است.چون هنر در ذات انسان وجود دارد.هنر یک ابزار با اصالت و اساسی در وجود هر فرد-کودک است ، که از طریق آن می‌تواند محیط اطراف خود را به واسطه هنر کشف کند.
- خانم پاکیاری به نظر شما رابطه ی بین هوش و استعداد با خلاقیت چیست؟
ما برای هوش و خلاقیت و استعداد ارزش گذاری نباید بکنیم.بلکه محیط پرورش آن حائز اهمیت است. درباره ی استعداد می شود گفت که اگر کودک درمحیط درست و تحت آموزش قرار بگیرد ،به واسطه ی بستر آزادانه و رها ودر محیطی غنی در همه ی زمینه ها ، شروع به نمایاندن درونیات میکند. استعداد در حال کشف شدن است،چون ذهن رها و سرشار از برون ریزی ست،در نتیجه خلاقیت نمود پیدا میکند. یعنی در جهت استعداد، خلاقیت رشد میکند.
درباره هوش هم باید گفت که هوش میزان درک ما از محیط است که در روند رشد خلاقیت ،افزایش پیدا میکند. برخی از والدینی بچه های تحت آموزش ما اذعان دارند که آنها پس از گذراندن دوره های پرورش خلاقیت،در آزمون تست هوش به نسبت گذشته پیشرفت داشته اند هدف ما رشد و پرورش همه ی ابعاد است،که باعث می شود کودک در همه زمینه ها ” انگیزه ” برای مواجه شدن داشته باشد و آن استعداد، موتور محرک یا انگیزه ی او برای بالا بردن شناخت و توانایی خود و تجربه در زمینه های مختلف خواهد شد.
- پس تجربه کردن یکی از شاخصه های پرورش رشد و خلاقیت است؟!
صد در صد! تجربه ،مهارت های مختلف و انگیزه.
Nazila pakyari#
