نام کلاس:
چرم دوزی
مدت زمان کلاس:
۶۰ دقیقه
تعداد هنرجویان در کلاس:
۴ تا ۸ نفر
گروه سنی:
بدون محدودیت
سطح دوره:
مقدماتی تا پیشرفته
مدرس:
مریم عزیز محمدی
دسته بندی:
هنرهای تجسمی
درباره ما
آموزشگاه هنری بهار ایده اولین مرکزی است که با تلفیق هنرهای دیداری، شنیداری، نمایشی و آشنایی با دانش و علوم جدید، کودکان و نوجوانان را در امر پرورش استعدادهایشان یاری می‌دهد که هر کدام از این موارد خود دنیایی جادویی برای بیان احساس و تفکر آنها است. برای آشنایی بیشتر با رویکرد بهار ایده رو لینک کلیک کنید.
ما کجا هستیم؟
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
- توضیحات
چرم‌دوزی یا سراجی سنتی، یکی از شاخه‌های قدیمی و ارزشمند صنایع دستی ایران است که در آن با استفاده از چرم (طبیعی یا مصنوعی) و ابزارهای خاص، محصولات کاربردی و هنری زیبا خلق می‌شود. کلاس آموزش چرم‌دوزی فضایی برای یادگیری صفر تا صد این هنر است؛ از شناخت مواد و ابزار گرفته تا الگوکشی، برش، دوخت و پرداخت نهایی محصولات. هدف اصلی از شرکت در این کلاس، کسب مهارت‌های عملی و آمادگی هنرجویان برای ورود به بازار کار یا تولید محصولات شخصی و هنری است.
سیر تکاملی فعالیت‌ها در کلاس چرم‌دوزی
مسیر آموزش چرم‌دوزی یک فرآیند گام‌به‌گام است که با ساخت محصولات ساده شروع شده و به خلق مصنوعات پیچیده و حرفه‌ای ختم می‌شود. این مراحل معمولاً در قالب دوره‌های مقدماتی، متوسط و پیشرفته دسته‌بندی می‌شوند:
۱. مرحله مقدماتی: تمرکز بر اصول و ابزار (شروع)
این مرحله بر شناخت مواد، الگوکشی پایه و مهارت‌های دوخت اصلی متمرکز است و هدف، تسلط هنرجو بر اصول اولیه و کار با ابزار است. در این بخش، هنرجو با انواع چرم (طبیعی و مصنوعی) و کاربرد هرکدام آشنا شده و استفاده صحیح از ابزارهایی مانند سمبه (برای سوراخ‌کاری)، مشته (چکش مخصوص چرم)، نخ موم‌زده و کاتر را می‌آموزد.
فعالیت‌ها شامل تمرین برش و سوراخ‌کاری دقیق و یکنواخت، یادگیری و اجرای دوخت دوسوزنه (سراجی)، و پرداخت اولیه لبه چرم است. در نهایت، هنرجو به ساخت محصولات بسیار ساده نظیر جاکارتی، جاسوییچی و کیف پول ساده دو یا سه لت می‌پردازد.
۲. مرحله متوسط: پیچیدگی ساختار و تکنیک (توسعه)
هنرجو در این مرحله با ساختارهای پیچیده‌تر، آسترکشی حرفه‌ای و دوخت‌های داخلی آشنا می‌شود تا بتواند کیف‌های حجیم‌تر و کاربردی‌تر را تولید کند. آموزش‌های این دوره شامل الگوکشی کیف‌های دارای تبله (بخش جانبی کیف) و روش‌های حجم‌دهی است.
هنرجو همچنین یاد می‌گیرد که چگونه انواع زیپ، قفل و یراق‌آلات تخصصی را نصب کند و تکنیک‌های آسترکشی کامل کیف‌ها را فرا می‌گیرد. محصولات این دوره شامل کیف پول‌های با جای کارت زیاد، کیف آرایشی، کیف پاسپورتی و کیف دوشی ساده است.
۳. مرحله پیشرفته: حرفه‌ای‌گری و طراحی مستقل (تخصص)
این مرحله شامل ساخت پیچیده‌ترین مدل‌ها و توسعه مهارت‌های طراحی الگو از روی عکس یا ذهن است و هنرجو را برای ورود حرفه‌ای به بازار کار آماده می‌کند. آموزش‌ها شامل الگوکشی کیف‌های حرفه‌ای و حجیم مانند کیف اداری یا لپ‌تاپ با طبقات و جیب‌های متعدد و همچنین تکنیک‌های حکاکی، نقاشی یا بافت روی چرم برای تزئین است.
همچنین ساخت کیف‌هایی با دهانه فلزی یا ساختارهای سه‌بعدی پیچیده تدریس می‌شود. محصولات این مرحله شامل کیف دیپلمات، کوله‌پشتی و محصولات ترکیبی چرم و متریال دیگر است.
تنوع در ساخت محصولات چرمی بر اساس مخاطب و علاقه
یکی از مهم‌ترین مزایای هنر چرم‌دوزی، انعطاف‌پذیری بالای آن در طراحی و تولید محصولات متنوع است. هنرجویان پس از یادگیری اصول اولیه، می‌توانند دست‌ساخته‌های چرمی خود را با تمرکز بر نیازها و علایق گروه‌های سنی و جنسیتی مختلف، یا در یک حوزه تخصصی، تولید کنند:
محصولات زنانه: این حوزه شامل تولید اقلامی است که زیبایی، ظرافت و کاربرد روزمره یا مجلسی را در بر می‌گیرد؛ مانند انواع کیف‌های مجلسی، کیف دوشی‌های کوچک، کوله‌پشتی‌های شیک، کیف پول و جاکارتی زنانه، و حتی اکسسوری‌هایی مانند دستبند و گوشواره چرمی.
محصولات مردانه: تمرکز در این بخش بیشتر بر دوام، کارایی و استایل رسمی یا روزمره است. تولید اقلامی مانند کیف‌های اداری و لپ‌تاپ، کمربندهای باکیفیت، انواع کیف پول کتی و جیبی، کیف مدارک و پاسپورت، و همچنین اکسسوری‌هایی چون بند ساعت و جاکلیدی در این دسته قرار می‌گیرد.
محصولات کودکانه و نوجوانان: این محصولات با رنگ‌ها و طرح‌های شاد و فانتزی همراه هستند و اغلب ابعاد کوچک‌تر و ساختار ساده‌تری دارند. هنرجویان می‌توانند جامدادی‌های فانتزی، کوله‌پشتی‌های کوچک، آویزهای چرمی با شکل حیوانات یا شخصیت‌ها، و انواع لوازم تحریر چرمی را طراحی و اجرا کنند.
اکسسوری‌های تخصصی و دکوراتیو: این بخش شامل اقلامی است که بیشتر جنبه هنری یا کاربرد تخصصی دارند. تولید جلد کتاب و آلبوم، قلمدان، کاور عینک و موبایل و باکس‌های چرمی دکوراتیو در این زیرشاخه جای می‌گیرند.
این تنوع به هنرجو کمک می‌کند تا نه‌تنها خلاقیت خود را در ابعاد مختلف به کار گیرد، بلکه در صورت ورود به بازار کار نیز یک حوزه تخصصی مشخص برای خود انتخاب کند.
سوالات پر تکرار
کلاس آموزش چرم دوزی (چرم سازی)
در این دوره چه مهارت‌های اساسی را یاد می‌گیرم؟
شما مهارت‌های پایه‌ای و پیشرفته‌ای را فرا خواهید گرفت که شامل شناخت کامل چرم و ابزارها، الگوکشی دقیق، برش و سوراخ‌کاری، دوخت تخصصی دوسوزنه (سراجی)، و تکنیک‌های پرداخت لبه و نصب صحیح یراق‌آلات (زیپ، قفل و سگک) است.
سطح آموزش چگونه است؟ آیا نیاز به پیش‌زمینه قبلی دارم؟
آموزش به صورت گام‌به‌گام در سه مرحله مقدماتی، متوسط و پیشرفته و برای همه گروه های سنی از کودکان تا بزرگسالان ارائه می‌شود. خیر، برای شروع کلاس هیچ پیش‌زمینه‌ای لازم نیست؛ مراحل مقدماتی دقیقاً از پایه و شناخت ابزار آغاز می‌شوند.
تنوع محصولاتی که می‌توانم بسازم چقدر است؟
تنوع بسیار بالا است. شما می‌توانید دست‌ساخته‌های چرمی را بر اساس سن و سلیقه مخاطبان بسازید. این محصولات شامل:
زنانه: کیف‌های مجلسی، کیف دوشی و کوله‌پشتی شیک.
مردانه: کیف‌های اداری و لپ‌تاپ، کمربند و کیف مدارک.
کودکانه: جامدادی‌ها و کیف و کوله‌های فانتزی.
اکسسوری: جاکارتی، جاسوییچی، جلد کتاب، و باکس‌های دکوراتیو.
آیا یادگیری چرم‌دوزی با دست، برای کسی که هیچ سابقه‌ای در کارهای دستی ندارد، بیش از حد سخت و پیچیده نیست؟
خیر، کلاس با فرض مبتدی بودن کامل هنرجو طراحی شده است. تمرکز ما بر ساده‌سازی فرآیندها است. شما کار را از شناخت الفبای چرم‌دوزی و ابزارهایی مانند سمبه و مشته شروع می‌کنید. با ساخت محصولات بسیار کوچک و ساده مثل جاکارتی، مهارت‌های پایه‌ای شما در برش، سوراخ‌کاری و دوخت دوسوزنه تثبیت می‌شود. در واقع، مسیر آموزشی ما به قدری گام‌به‌گام و تدریجی است که قبل از رفتن به سراغ کیف‌های بزرگ، به طور کامل بر جزئیات مسلط خواهید بود.
تفاوت اصلی محصولات دست‌دوز این کلاس با کیف‌های کارخانه‌ای در چیست؟
تفاوت کلیدی در کیفیت و دوام است. به عنوان مثال در سراجی سنتی، معمولا ما از دوخت دوسوزنه استفاده می‌کنیم که در صورت پارگی یک بخیه، سایر دوخت‌ها باز نمی‌شوند؛ این در حالی است که چرخ‌های صنعتی اغلب از دوخت تک سوزنه (زنجیره‌ای) استفاده می‌کنند. همچنین، در این دوره شما تکنیک‌های پرداخت لبه چرم و استفاده از چرم‌های مرغوب را یاد می‌گیرید که به محصول نهایی ظاهری لوکس‌تر و عمری طولانی‌تر می‌بخشد.
فواید چرم‌دوزی برای کودکان و نوجوانان چیست؟
چرم‌دوزی، مانند بسیاری از کارهای دستی، مزایای زیادی برای رشد مهارت‌های ذهنی و حرکتی دارد:
تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف (دست‌ورزی): کار با سوزن، نخ و ابزارهای کوچک انگشتان را تقویت می‌کند که برای مهارت‌هایی مانند نوشتن حیاتی است.
افزایش دقت، توجه و تمرکز: سوراخ‌کاری و دوختن نیاز به تمرکز بالایی دارد.
تقویت هماهنگی چشم و دست: دنبال کردن خطوط دوخت و عبور نخ از سوراخ‌ها این مهارت را بهبود می‌بخشد.
پرورش خلاقیت و نوآوری: در طراحی الگوها، انتخاب رنگ چرم و تزئینات، خلاقیت شکوفا می‌شود.
تقویت اعتماد به نفس و پشتکار: ساخت یک محصول نهایی و دیدن نتیجه کار، به نوجوان حس خودباوری می‌دهد و شکست‌های اولیه در دوخت، صبر و تلاش مجدد را می‌آموزد.
آشنایی با مهارت‌های زندگی: یادگیری مدیریت پروژه کوچک و در نهایت، کسب درآمد در سنین بالاتر.
مهم‌ترین تفاوت چرم طبیعی و مصنوعی چیست و چطور آنها را تشخیص دهیم؟
تشخیص چرم طبیعی از چرم مصنوعی با توجه به منبع، ساختار و کیفیت آنها امکان‌پذیر است. چرم طبیعی از پوست دباغی‌شده حیوانات به دست می‌آید، دارای بوی خاص و گرم، بافت نامنظم و منافذ طبیعی است و با گذشت زمان نرم‌تر و زیباتر می‌شود (Patina)، در نتیجه قیمت بالاتر و دوام بیشتری دارد. برای تشخیص، به دنبال علائم نامنظمی در طرح دانه‌ها و لبه‌های فیبری چرم باشید.
در مقابل، چرم مصنوعی از مواد شیمیایی مانند پلاستیک (PVC یا PU) تولید می‌شود، بوی مواد شیمیایی یا پلاستیک می‌دهد، دارای سطحی کاملاً صاف، یکنواخت و با الگوی تکراری است، و در نهایت دوام کمتری داشته و ممکن است به مرور زمان پوسته‌پوسته شود. ساده‌ترین راه‌های تشخیص شامل بوییدن محصول (بوی طبیعی چرم در مقابل بوی پلاستیک) و مشاهده دقیق بافت آن است.